среда, 28 февраля 2018 г.

Դվինի մասին

Դվինը, մոտ հազարամյա պատմությամբ, Հայաստանի ամենանշանավոր եւ համեմատաբար լավ ուսումնա¬սիրված քաղաքներից է, Հայաստանի 12 մայրաքաղաք¬ներից մեկը։
Քաղաքի տեղում բնակավայր է եղել հնագույն ժամանակներից, սակայն Դվինի` իբրև քաղաքի վավերական պատմությունն սկսվում է 4-րդ դարի 30-ական թվականներից։ Պատմիչների վկայությամբ` Արշակունի Խոսրով Բ Կոտակ թագավորը (330-338 թթ.) քաղաքը հիմնել է Արտաշատից ոչ հեռու մի բլրի վրա։ Դվին բառը միջին պարսկերենից թարգմանաբար նշանակում է բլուր։ Նոր քաղաքի օդն ու կլիման առողջարար դարձնելու համար թագավորը քաղաքի շրջակայքում տնկել է Խոսրովի անտառը, որով Դվինը կապվում էր Գառնու ամրոցի և տաճարի հետ։ Հիմնադրումից շուրջ 150 տարի անց միայն` 481 թ., Ներսես Բագրատունի տանուտերը Դվինը հռչակում է մայրաքաղաք։ Արաքսն իր հունը փոխելու և ճահճուտների ընդարձակվելու պատճառով Արտաշատ մայրաքաղաքի կլիմայական պայմանները դարձել էին անտանելի, և Արտաշատի բնակիչները զանգվածաբար բնակության էին տեղափոխվում նոր մայրաքաղաք` Դվին։
Ըստ պատմիչներ Սեբեոսի և Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցու (Ամենայն Հայոց կաթողիկոս` 898-929 թթ.)` արաբները գրավել են Դվինը Բյուզանդիայի Կոստաս II կայսեր գահակալության և Եզր կաթողիկոսի օրոք. 640 թ. նվաճելով Դվինը` արաբները կոտորում են 12 հազար և գերեվարում 35 հազար բնակիչների։
Dvin.jpg
Արաբները քաղաքն անվանել են Դաբիլ, և այն դարձել է արաբական խալիֆայության «Արմինիա» վարչական միավորի կենտրոնը` ոստիկանի կամ խալիֆայության կողմից նշանակված կառավարչի նստավայրը։ Դվինը մնացել է արաբների տիրապետության տակ շուրջ 300 տարի։
Արաբ մատենագիրների վկայությամբ` Դվինը արտահանել է բազմաթիվ ապրանքներ, որոնք հռչակված էին որպես հայկական ապրանքներ և բարձր էին գնահատվում ժամանակի շուկաներում։ Հատկապես լայն ճանաչում ունեին որդան կարմրով ներկված նուրբ բամբակյա գործվածքները։
Քաղաքն ավերվել է 863 թ. երկրաշարժից, հետագայում վերակառուցվել, ապա գրեթե հիմնովին ավերվել 893 թ. տեղի ունեցած առավել հուժկու երկրաշարժից, որին զոհ է գնացել մոտ 70 հազար մարդ։ Դվինը ոչ միայն վարչա-քաղաքական կենտրոն էր, այլև հոգևոր, այն տևական ժամանակ` 475 թ. մինչև 914 թ. (որոշ տվյալներով` մինչև 918թ.) եղել է կաթողիկոսների նստավայր։ Բյուզանդա¬ցիները գրավեցին Դվինը Բագրատունիներից` 1045 թ., իսկ հետագայում (1064 թ.) քաղաքը գրավեցին սելջուկները։
Դվինի բարգավաճման վերջին շրջանը կապվում է Զաքարյանների իշխանության հետ, երբ հայ-վրացական միացյալ զորքը Իվանե և Զաքարե Զաքարյան եղբայրների գլխավորությամբ 12-րդ դ. վերջին Դվինն ազատագրեց սելջուկներից։
Դվինը վերջնականապես կործանվել է Ջալալ Էդ Դինի 1225թ. և թաթար-մոնղոլների 1236 թ. արշավանքների հետևանքով։

English

Travelling in London
Gr. Britain is far away from Armenia, that's why we need to travel by plane, by the way the ticket to London  is very expensive. The price for this route is approximately started from 450 euros and higher.
I can offer you Jumerah hotel, in the heart of London, It's five star hotel with perfect services. The rooms of this hotel is very lightly and comfortable, with beautiful view.
Now I want to inform you about London's famous sights.
Piccadilly circus
The Circus lies at the intersection of five main roads: Regent Street, Shaftesbury Avenue, Piccadilly Street, Covent Street and Haymarket. It was created by John Nash as part of the future King George IV's plan to connect Carlton House - where the Prince Regent resided - with Regent's Park.


Billboards

The creation of Shaftesbury Avenue in 1885 turned the plaza into a busy traffic junction. This made Piccadilly Circus attractive for advertisers, who installed London's first illuminated billboards here in 1895. For some time the plaza was surrounded by billboards, creating London's version of Times Square, but
currently only one building still carries large (mostly electronic) displays.


Shaftesbury Memorial Fountain

At the center of the Circus stands the Shaftesbury Memorial Fountain. It was built in 1893 to commemorate Lord Shaftesbury, a philanthropist known for his support of the poor.
The seminude statue on top of the fountain depicts the Angel of Christian Charity but was later renamed Eros after the Greek god of love and beauty. The fountain was made in bronze, but the statue is made of aluminum, at the time a novel and rare material.


Piccadilly

The name 'Piccadilly' originates from a seventeenth-century frilled collar 

The Circus at night
named piccadil. Roger Baker, a tailor who became rich making piccadils lived in the area. The word 'Circus' refers to the roundabout around which the traffic circulated.


Piccadilly Circus Today

Piccadilly Circus is now partly pedestrianized and a favorite place for people to congregate before going to the nearby shopping and entertainment areas. Soho, Chinatown, Leicester Square and Trafalgar Square are all within walking distance

Trafalgar square

The square was originally called Charing. Later it became known as Charing Cross, after a memorial cross on the square. The nearby underground station (the 'tube') is still named Charing Cross.

History

From the thirteenth century on the area was the site of the King's Royal Hawks and later the Royal Mews. In 1812 the Prince Regent - who would later become King George IV - asked architect John Nash to redevelop the area. After much delay work finally started in 1830. Nash had the terrain cleared but he died before his plans were realized and works were halted.
The completion of the National Gallery in 1838 on the north side of the square reignited interest in its redevelopment. A new design by architect Charles Barry (best known for his Houses of Parliament), which consisted of two levels separated by a monumental flight of stairs was approved and construction started in 1840. Five years later the square was finally completed.

Nelson's Column

The name of the square commemorates the victory of Admiral Horatio Lord Nelson over the French fleet at the Battle of Trafalgar, a naval battle that took place on the 21st of October 1805 near Cape Trafalgar, just off the Spanish coast.

Initially there were no plans for a statue in honor of the admiral, who lost his life during the battle. Instead, a statue of King William IV was planned. Eventually, in 1838, it was decided that Trafalgar Square was the ideal place for a monument to Britain's most famous admiral and a competition was organized to select a design for the 'Nelson Testimonial'.

The winner of the competition was William Railton, who proposed a fifty-two meter tall (170ft) Corinthian column and statue. The column was built between 1841 and 1843. On top of the column stands a five and a halve (18ft) tall statue of Lord Nelson, created by Edward Hodges. At the base of the column are four huge lions modeled by Sir Edwin Landseer. They were added later, in 1868.

Statues







In the four corners of the lower level of Trafalgar Square stand four plinths. The plinth in the north-east carries the equestrian statue of George IV, installed here in 1843. The statue of the king was created by Francis Chantrey for the Marble Arch but was instead placed here.

In the south-west corner stands a statue of Charles Napier, a military leader best known for his time as commander-in-chief in India. The statue, by George Gamon Adams, was installed in 1856. On the western side is the statue of Henry Havelock, another military leader who spent much of his career in India. His statue was created in 1861 by William Behnes.

For over 150 years the plinth in the north-west corner of Trafalgar Square, commonly known as the 'Fourth Plinth', remained empty. It was intended to hold an equestrian statue of King William IV. A failure to gather sufficient funds for its construction meant it was never realized. In 1999 it was decided to use the plinth for the temporary display of modern sculpture.

There are several more statues in and around Trafalgar Square. The most interesting is the equestrian statue of King Charles I, which occupies the middle of a small traffic circle just south of Nelson's Column.

It is the oldest equestrian statue in London, created in 1633 by the French sculptor Hubert Le Sueur. After the execution of Charles I in 1649 the Parliament ordered the statue to be melted down. The brazier assigned with this task instead hid the statue and sold it back to King Charles II after the English monarchy was restored.

Fountains


The first fountains at Trafalgar Square were installed as part of its development in the nineteenth century. They were replaced by the two current fountains, created in 1939 as a memorial to David Beatty and John Rushworth Jellicoe, admirals of the Royal Navy. The fountains were designed by architect Edwin Lutyens and are decorated with sculptures of dolphins, mermaids and small sharks.

National Gallery


On the north side the neoclassical National Gallery, built between 1834 and 1838, overlooks Trafalgar Square from its elevated position.

The museum is home to an impressive collection of paintings, spanning six centuries. You can admire works from some of the world's most famous painters, including Rubens, Vermeer, van Gogh, Titian, Leonardo da Vinci, Michelangelo, Renoir and Claude Monet.

St. Martin-in-the-Fields


At the north-east corner of Trafalgar Square is the St. Martin-in-the-Fields parish church. It is one of the most famous churches in London, partly thanks to its prominent location at one of the busiest areas in the city.

The church, with a large white steeple and neoclassical portico, was built in 1721 by James Gibbs and was used as a model for many churches, particularly in the United States. It is the fourth church at this site; the first was built in the thirteenth century. At the time this area was still rural, hence its name
.

вторник, 27 февраля 2018 г.

Հասարակագիտություն

ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ԵՒ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒ

Միավոր ժամանակի ընթացքում մարդու վրա ազդում են տարբեր գրգռիչներ, և մեր գիտակցությունն ի վիճակի չէ առավելագույն հստակությամբ յուրացնելու դրանք: Շրջապատաող բոլոր առարկաներից և երևույթներից մարդը առանձնացնում է միայն նրանք, որոնք որոշակի հետաքրքրություն են ներկայացնում կամ համապատասխանում են նրա պահանջմունքներին, կյանքի պլաններին: Մարդկանց ցանկացած գործունեություն պահանջում է օբյեկտի առանձնացում և նրա վրա կենտրոնացում: Հոգեկան երևույթների մեջ ուշադրությունը հատուկ տեղ է գրավում, դա ինքնուրույն հոգեկան գործընթաց չէ և անհատի հատկությունների թվին չի պատկանում: Միաժամանակ ուշադրությունը միշտ ներառվում է մարդու գործունեության ու իմացական գործնընթացների մեջ և արտահայտում է անձի հետաքրքրությունների թվին չի պատկանում:

պիրամինքս

Pyraminx- ը, որը հայտնի է նաեւ որպես եռանկյունաձեւ Ռուբիկ կուբիկ անունով , եռանկյունաձեւ ձեւավորված 3-շերտով թրթիռային հանելուկ է, որը ունենում է չորս եռանկյունային դեմքեր, որոնք բոլորն էլ բաժանված են ինը նույնական փոքր եռանկյունների: Սա Ռուբիկի-կուբիկից հետո աշխարհում ամենալավ վաճառվող հանելուկային խաղալիքն է, վաճառվել է ավելի քան 100 մլն կտորով:
Առաջին պաշտոնական WCA Pyraminx մրցույթը կազմակերպվել է 2003 թվականին եւ հաղթող էր ամերիկացի Անդրի Բելենիրը, ով 14,09 վայրկյանում հավաքեց գլուխկոտրուկը : Այս օրերին լավագույն արդյունքները 1.3-ից մինչեւ 3 վայրկյան են:
pyraminx twisty puzzle

вторник, 20 февраля 2018 г.

կենսաբանություն


Բջջի բաժանումը՝Մեյոզ

Մեյոզը  բջիջների՝ կենդանիների, բույսերի և սնկերի սեռական բազմացման ժամանակ իրականացող բաժանման հատուկ եղանակ։ Մեյոզով կիսվող բջիջներում քրոմոսոմային հավաքակազմի քանակը կրճատվում է երկու անգամ՝ մեկ դիպլոիդ բջջից առաջանում են չորս հապլոիդ բջիջներ։ Մեյոզի արդյունքում առաջացած բջիջները, կամ գամետներ են, կամ սպորներ։ Կենդանիների արական գամետներն անվանում են սպերմատոզոիդներ, իսկ իգականը՝ ձվաբջիջներ։ Մեյոզի ընթացքում երկու անգամ կրճատված քրոմսոմային հավաքակազմ ունեցող գամետները միաձուլվում են բեղմնավորման ընթացքում․ առաջացած զիգոտում քրոմոսոմների սկզբնական քանակը վերականգնվում է։ Մինչ մեյոզի սկիզբը բջջային ցիկլի ընթացքում, յուրաքանչյուր քրոմոսոմի ԴՆԹ-ն կրկնապատկվում է և յուրաքանչյուր քրոմոսոմ ունենում է 2 քույր քրոմատիդ։ Մեյոզի առաջին փուլն սկսվում է այն բջիջների մոտ, որոնց յուրաքանչյուր քրոմոսոմն ունի երկու միանման զույգեր։ Յուրաքանչյուր զույգը բաժանվում է՝ գոյացնելով 2 առանձին հապլոիդ բջիջներ, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի մեկ քրոմոսոմ։ Սա տեղի է ունենում մեյոզի առաջին փուլի ընթացքում առաջացած երկու բջիջների մոտ։ Մեյոզը առաջին և երկրորդ բաժանումների միջև ընկած կարճ ինտերֆազի ընթացքում գենետիկական նյութի կրկնապատկում տեղի չի ունենում, որի հետևանքով մեյոզը երկրորդ բաժանման վերջում առաջանում են 4 բջիջներ քրոմոսոմների հապլոիդ հավաքակազմով։

75876_2SBHM9P5_750


ԲՋՋԻ ԲԱԺԱՆՈՒՄԸ՝ ՄԻՏՈԶ


Միտոզ (կրճատ գրված)

Միտոզ՝ կարիոկինեզ, անուղղակի բաժանում, բջջի կիսման եղանակ. ապահովում է մայր բջջի գենետիկական նյութի համաչափ բաշխումը երկու դուստր բջիջներում և քրոմոսոմների հաջորդականությունը բջջի մի շարք սերունդներում:

Միտոզ (երկար գրված)

Կորիզակիսում, կարիոկենեզ կամ միտոզ, բջջի բաժանում, որի դեպքում կորիզում և ցիտոպլազմայում տեղի են ունենում մի շարք միմյանց հաջորդող, կանոնավոր գործընթացներ, որոնք բերում են բջջի գենետիկական նյութի հավասար բաշխմանը առաջացած դուստր բջիջների միջև։ Սկզբում բոլոր քրոմոսոմները հավաքվում են բջջի կորիզի կենտրոնում և սկսում կրկնապատկվել։ Հետո կորիզի մեջ կրկնապատկվելուց հետո կիսվում է կորիզը։ Այս բոլոր գործընթացներից հետո սկսվում է կիսվել հենց ինքը բջջիջը։ Ցիտոպլազման այս ընթացքում չի կրկնապատկվում, այլ կիսվում է երկու հավասար մասերի։ Արդեն երկու իրար կպած բջիջների մեջ առաջանում է թաղանթ և նրանք առանձնանում են իրարից։ Սկզբում երկու դուստր բջիջները լինում են փոքր, հետո կատարելով իրենց ֆունկցիան՝ կամաց կամաց սկսում են մեծանալ։Բջջի բուն բաժանումը ընթանում է միմյանց հաջորդող չորս փուլերով՝ պրոֆազ, մետաֆազ, անաֆազ, թելոֆազ։ Պրոֆազի ժամանակ քրոմոսոմները սկսում են պարուրվել, կարճանալ և հաստանալ, հետագայում նրանք ընդունում են բարակ թելի տեսք, և պրոֆազի վերջում բոլոր քրոմոսոմները լավ տեսանելի են դառնում լուսային մանրադիտակի տակ։Պրոֆազի ժամանակ ցենտրոիլները (իսկ դրանք յուրաքանչյուր բջջում երկուսն են ) իրարից հեռանում են դեպի բջջի հակադիր բևեռները, և դրանց միջև գոյանում է բաժանման իլիկ։Մետաֆազում քրոմոսոմների պարուրումը և հաստացումը ավելի է արտահայտվում. նրանք տեղաշարժվում են բջջի հասարակածային շրջան՝ առաջացնելով հասարակածային թիթեղիկ։ Քրոմոսոմներն առաջացնում են մետաֆազային թիթեղ, և յուրաքանչյուր քրոմոսոմին կենտրոնական մասում (ցենտրոմներ) կպչում է իլիկի թելիկներից մեկը։ Յուրաքանչյուր քրոմոսոմում տեղի է ունենում բաժանում՝ քրոմատիդների միմյանցից առանձնացում։Անաֆազում քրոմատիդները (դուստր քրոմոսոմները) տարամիտվում են դեպի բջջի բևեռները։ Քրոմոսոմների շարժումն իրականանում է բաժանման իլիկների շնորհիվ, որոնք կծկվում են և դուստր քրոմոսոմներին տանում բջջի կենտրոմից դեպի բևեռները։

«Հայելի» Ռուբիկ-կուբիկ

«Հայելի» Ռուբիկ-կուբիկ

Գոյություն ունեն Ռուբիկ-կուբիկի տարբեր տեսակներ : Տարբեր ձևերով ձևավորված հանելուկներ,օրինակ՝ Megaminx եւ Pyraminx հանելուկներ, NxN խորանարդիկներ և այլն: Բայց մի բան կա, որ բոլոր կուբիկներում նման է՝ դա այն է ,որ դրանց հավաքելուց պետք է ուշադրություն դարձնել դետալների գույներին: Բայց կան որոշ հանելուկներ, որոնք ունեն շատ տարբեր հատկություններ, հանելուկներ, որոնք կարող են լուծվել միայն այն դեպքում, երբ այն գտնվում է խորանարդավոր կարգավիճակում: The Mirror Blocks- ը, հավանաբար, լավագույն օրինակն է այս շարքում, քանի որ այն պահանջում է նորմալ 3x3 և դրա լուծման մեթոդների իմացություն և առավելություն ունի Ghost Cube կամ Curvy Copter տարբերակների նկատմամբ:
Երևի թե հասկացաք, որ ես արդեն ունեմ «Հայելի» Ռուբիկ-կուբիկ:
solved and scrambled mirror cube puzzle

воскресенье, 18 февраля 2018 г.

Հայոց լեզու





ՎԱՐԺՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ (ՄԱՅՐԵՆԻ)

Նրա անւոնը, պարզվեց Մարինե է, Մարինեն գեղեցիկ ու պայծառ աչքեր ուներ:
292.Վերաբերել մարդասպանին։
Վերաբերել խնդրին։
Վերաբերվել մարդուն։
Վերաբերվել շանը։
293․Այպիսի տղային քաղաքի կենտրոնում է պետք փնտրել։
Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում անապատի անտանելի շոգ ուղղիներով։
Նրան անապատում հանդիպեցի, գետնին ընկած ջուր մուրալով։
Առավոտից պատմեց այդ պատմությունը և արդեն ժամը երկուսն էր ու դեռ չէր վերջացրել։
Արդեն ուշ էր, մութն արդեն դրել էր, պետք էր քնել։
Թոռան գալը տատուն ընդհանրապես չի կուրախացնի։
Մի՞թե այդքան սիրում էր կատվին, որ նրա մահից հետո իր տեղը չէր կարողանում գտնել։
Նավը հեռացավ և արդեն չէր երևում։
294․Թեև դա ճակատագրի վրա չի ազդի, բայց առողջության հետ խնդիրներ կարող են առաջանալ։Չնայած նրան, որ արյան խմբերի միջև տարբերությունը քիչ է, չի կարելի մոռանալ որ գործ ունենք էրիթրոցիտների և արյան շիճուկի հետ։Դա ժառանգաբար փոխանցվում է ծնողներից։Ընդհամենը չորսը արյան խումբ կա, առաջին, երկրորդ, երրորդ և չորրորդ, որոնք նույնաձև են նշանակվում։Ճապոնիայի հոգեբանները պնդում են, որ խումբը կարող է ցույց տալ, թե մարդն ինչպիսին է։Ըստ Ֆրանսիացի հոգեբան Ժան Դելակուրի, եթե մարդկանց մոտ արյան նույն խումբն է նրանք նույն խառնվածքն ունեն։
295․Երկու շարքերի բառերն էլ երկարմատ են։
301.
/Ա/Երբ մեզ հրահանգ եկավ գլխավոր շտաբից, որ երկնքում ՉԹՕ է հայտնվել, մեզ անմիջապես ուղարկեցին նրան հետապնդելու։Տեղ հասնելով մենք նրան չէին տեսել, բայց մեր ռադիոձայնորսիչները հաստատում էին նրա լինելը։Հետո էլ նա անհետացավ ռադարի վրայից։
/Բ/Այսօր երկնքում հայտնաբերել են ՉԹՕ, մեր օդաչուները հետապդնում են նրան, լուր է հասել, որ նա իր արագությունը հասցրել է մինչև մի քանի հարյուր հազար կմ/ժամի։Ցավոք սրտի նա հենց նոր անհտեցավ, թե օդաչուների մոտից, թե շտաբի։Արդեն քանի անգամ է, որ նրանք երևում են մեզ, բայց վերջին պահին անհետանում։
/Գ/Այսօր լուր հասավ, որ ՉԹՕ են տեսել երկնքում։Երկու օդաչու է ընկել նրա հետևից և կորցրել ՉԹՕ-ն։Իհարկե սա սուտ է, որովհետև այդպիսի հայտնագործության համար ամբողջ բանակն էր պետք ուղարկել ՉԹՕ-ի գետևից այլ, ոչ թե երկու օդաչուի, խորհուրդ կտաի չհավատաիք այսպիսի բաների։
302․Հենց նոր պարզեցին, որ խոսում են այդքան լեզուներով։
Վերջերս են պարզել, որ խոսում են այդքան լեզուներով։
Դեռ չեն պարզե, բայց հենց հիմա պարզում են, թե քանի՞ լեզուներով են խոսում։
Պարզեցին, որ առաջ խոսում էին այդքան լեզուներով։
Ապագայում կպարզեն, որ անցյալում խոսացել են այդքան լեզուներով։
Ապագայում կպարզեն, որ խոսում են այդքան լեզուներով։
Ապագայում կպարզեն, որ ապագայում խոսելու են այդքան լեզուներով։
Անցյալում պարզել են, որ ապագայում խոսելու են այդքան լեզուներով։
303․Մեր դասարանը շատ տարբեր է, բոլորն էլ շատ տարբեր են և շատ նման։Մենք շատ բանով ենք իրար նման, բոլորս էլ չենք սիրում առավոտյան պարապմունքները, սիրում ենք համակարգչային խաղերը և ավելի շատ ենք սիրում իրար հետ խաղալ։Սիրում ենք քաղաքով ման գալը, տարբերվում ենք ունակություններով, ամեն մեկը մի կողմից ուժեղ է։Տարբերվում ենք նախասիրություններով և մենտալիտետով։Մեզ կապում է դպրոցը, մեր դասերը և ուսուցիչները, թեստերը և քննությունները, ինչու ոչ, նաև նպատակները և վերջում մեզ կապում են նախասիրությունները։
304․Փոփոխածը ավելի խոսակցական է, իսկ սկզբի տարբերակը վերամբարձ։
307. Ամենա և անգույն ածանցներով կազմված ածականների իմաստները համեմատի´ր. ո՞ր ածանցն է չափազանց շատի իմաստ հաղորդում, ո՞րը՝ ամենաշատի (նրանց հետ գործածված գոյականի ձևին էլ ուշադրությո´ւն դարձրու):
Թանգարանում հնագույն գործիքներ են պահվում: Այդ դամբարանից գիտությանը հայտնի ամենահին գործիքները գտան:
Հնագույն- ամենաշատ
Ամենահին-չափազանց
Դժվարագույն խնդիր են տվել ինձ: Գրքի ամենադժվար խնդիրը սա է:
Դժվարագուն- չափազանց
Ամենադժվար- ամենաշատ
Փոքրագույն ձկներ են լողում իմ ակվարիումում: Իմ ակվարիումի ամենափոքր ձուկն է սա։
Փոքրագույն-ամենաշատ
Ամենափոքր-չափազանց
308. Տուն բազմիմաստ բառը նախադասությունների մեջ գործածի´ր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով:
309. Ընդգծված դերանունները փոխարինի´ր համապատասխան հոդերով (եթե պետք է՝ կարող ես նախադասությունից բառ հանել):
Քո ընկերը մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով:
Ընկերդ միայնակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով։
Իմ որսն իր ոտքով եկավ:
Որսս իր ոտքով եկավ։
Մենք, այսինքն՝ ծովափի բնակիչները, ծովից ենք հանում մեր սերունդն ու հարստությունը:
Ծովի բնակիչներս, ծովից ենք հանում մեր սերունդն ու հարստությունը:
Դու՝ մեր ամենաուժեղ մարզիկը, հաղթանակով պիտի գաս:
Մեր ամենաուժեղ մարզիկը,հաղթանակով պիտի գա։
Ես ծեր որսորդ եմ ու կյանքում շատ բան եմ տեսել:
Ծեր որսորդություն կյանքում շատ բաներ եմ տեսել։
Դուք՝ մեր շնորհալի տղաները, ձեր խոսքը դեռ չեք ասել:
Մեր շնորհալի տղաներ, խոսքնեըդ դեռ չեք ասել։
Քո սիրտը քա´ր է, քար:
Սիրտդ քար է, քար։
Ձեր ձեռքն ընկնողին պրծում չկա:
Ձեռքներդ ընկնողին պրծում չկա։
310. Ընդգծված բառերը փոխի´ր՝ առանց նախադասության միտքը փոխելու:
Թանգարանի սրահներից յուրաքանչյուրում ցուցադրվող վաթսուն առարկա կա:
Դպրոցի բոլոր դասարաններում տասնհինգական սեղան է դրված:
Ամեն մի երամում տասնհինգ կռունկ է:
Այդտեղ յուրաքանչյուր գետ երեք վտակ ունի:
311. Բառակապակցություններ կազմի´ր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:
Հնարավորություն ունենալ՝ ինչի՞:
Հնարավորություն ընձեռել (տալ)՝ ինչի՞:
Նպատակ ունենալ՝ ինչի՞:
Աշխատանք, խաղ, ուսում, հանգիստ, գործել, խաղալ, սովորել, հանգստանալ (կարող ես շարունակել):
Հարցին պատասխանող բառը բայից առա՞ջ գրեցիր, թե՞ հետո: Ո՞ր դեպքում է բայից առաջ գրելն ավելի բարեհունչ:
312. Ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները հոմանիշներով փոխարինիր այնպե´ս, որ տեքստի ոճն ավելի վերամբարձ դառնա (ըստ անհրաժեշտության՝ կարող ես բառեր հանել, բառեր, բառաձևեր կամ բառերի դասավորություն փոխել):
Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին համակրում ճամփորդներին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի հիասքանչ պարիսպները, որոնց վրայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ:
Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի համակրում էր Նաբուգոդոնոսոր թագավորի հրաշագեղ պալատը: Պալատի կողքին վեր էր խոյանում, հրաշալի մի շինություն կախովի այգիները: Թագավորը դրանք կառուցել էր իր սիրելի կնոջ համար: Թագուհին մեդացի էր՝ իր հայրենիքի զմրուխտ լեռներին ու անտառներին սովոր: Շոգ ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում էր Մեդիայի լեռնային անտառների զովին ու շվաքին: Կնոջ տխրությունը մեղմացնելու համար համար Նաբուգոդոնոսորը որոշեց նրան կարծես լեռներից բերված ամբողջ մի օազիս ընծայել: Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին նշանավոր կախովի պարտեզները: Հասարակ մահկանացուների համար պարտեզները մտնելը գրեթե անհնարին էր. չէ՞ որ դրանք կայսրական պալատի բարձր պարիսպների ետևում էին, իսկ մուտքը պահպանում էր սոսկալի պահակախումբը:
Այդպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել, դրանք շատ ընտիր էին մտածված և հեքիաթային գեղեցկություն ունեին. իզուր չէ, որ ներառվել էին աշխարհի յոթ հրաշալիքների շարքը:
313. Նախադասություններն ըստ օրինակի փոխի´ր (ներգործակա´ն դարձրու):
Օրինակ`Նա պարտվել էր մի հզոր թշնամուց:-
Սիրտը գերվեց աղջկա մի ժպիտից:
• Աղջկա մի ժպիտը գերեց սիրտը:
314. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի´ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը.
ա) փառապանծ, հենակմախք, հեռախոս, ռազմակոչ, կիսաշրջանաձև,
Այս շարքի կիսաշրջանաձև բառը տարբերվում է նրանով, որ ունի երեք արմատ, իսկ մնացած բառերը երկու արմատ։
բ) սեղմաժպիտ, կարմրազգեստ, կարմրախայտ, խավարասեր, իսկույնևեթ:
Իսկույնևեթ բառը տարբերվում է նրանով,որ իր հոդակապը և-ն է, նկուղներում միայն ա հոդակապ է։
գ) Մանկություն, գրավիչ, հերարձակ, գրական, քննություն։
Հերարձակ բառը միակ բառն է, որ ունի երկու արմատ առանց ածանցի, մնացած բառերը ածանցավոր է։
315. Հարցում արտահայտող բառերը փոխարինի´ր համապատասխան բառակապակցություններով:
Հեռագիրը պահպանված պատերազմից, բերել էին գիշերը:
Ծաղիկը՝ գեղեցիկ ու գունազարդ, դաշտում կարծես միակն էր:
Աշունը շուկան լցրել է մրգերով՝ անուշահոտ և քաղցրահամ։
Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը՝, ծովի նման։
Մի ժպիտ՝ հիմար ու անմեղ, թառել էր դեմքին:
316. Հարցում արտահայտող բառերը տրված գոյականներով փոխարինելով՝ բառակապակցություններ կազմի´ր:
Դիմադրել՝ ինչի՞ն:
Դիմադրել մտքին, դիմադրել ճնշմանը, դիմադրել հեռանալու,դ դիմադրել առաջանալուն, դիմադրել մոռանալու։
Խուսափել՝ ինչի՞ց:
Խուսափել մտքից, խուսափել ճնշումից, խուսափել հեռանալուց, խուսափել առաջանալուց, խուսափել մոռանալու։
Միտք, ճնշում, հեռանալ, առաջանալ, մոռանալ (կարող ես շարունակել):
317. Տրված պարզ նախադասությունները դարձրո´ւ բարդ՝ ավելացնելով փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախադասություն (որպեսզի ավելացրածդ նախադասությունը տրվածի հետ կապվի, կարող ես անհրաժեշտ բառ ավելացնել):
Ա´յ աղվեսներ, ձեռք քաշեք ձեր պոչերից, որովհետև դրանք ավելորդ բեռ են ձեզ համար: (ինչո՞ւ)
Ութ տարի մնացի այդ երկրում, քանի որ այնտեղ ապրում էի սիրելիիս հետ: (ինչո՞ւ)
Բոբն արագ վազեց հանդերձանքի կույտի մոտ, որպեսզի իրեն հարմար հանդերձանք գտնի: (ինչո՞ւ)
Նա ուժ հավաքեց, որպեսզի կարողանա առաջ գնալ իր մասնագիտության մեջ: (ինչի՞ համար)
318. Նախադասությունները հնարավոր ձևերով կետադրի´ր այնպես, որ իմաստները տարբեր լինեն:
Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ համբուրեցին շնորհավորեցին իրար:
Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ համբուրեցին, շնորհավորեցին իրար:
Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ, համբուրեցին շնորհավորեցին իրար։
Հայաստանը ուր որոշել էր գնալ մանուկ հասակից չէր տեսել:
Հայաստանը ուր որոշել էր գնալ, մանուկ հասակից չէր տեսել:
Հայաստանը ուր որոշել էր գնալ մանուկ հասակից, չէր տեսել:
Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը անտառները սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:
Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը անտառները, սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:
Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին, ձորերը անտառները սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:
Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով երկու աստղ էր պլպլում Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:
Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով, երկու աստղ էր պլպլում Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:
Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով երկու աստղ էր պլպլում, Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:
Ծովափին կանգնած աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:
Ծովափին կանգնած աղջիկը, հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:
Ծովափին կանգնած, աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:
319. Ընտանիքի վերաբերյալ հարցեր գրի´ր, տարբեր մարդկանց հետ հարցազրույց վարի´ր ու գրի´ առ (քո կարծիքը փորձիր տրվածդ հարցերով արտահայտել):
320. Փակագծերում տրված բայերը պահանջված ձևով գրի´ր և Ա և Բ տեքստերում բայի ժամանակները համեմատի´ր:
Ա. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կա, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում է, այլև պատժելի (պատժվել): Գյուղացիներից ո´վ էլ լինի (լինել), եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվի (բռնվել), կտուգանվի (տուգանվել): Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք է եղել (լինել), որն արժանացել է (արժանանալ) պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել էին (վարժվել) այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեն (չունենալ): Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց է սկիզբ աֆել (սկիզբ առնել) և սերնդից սերունդ փոխանցվել է (փոխանցվել): Այժմ ոչ ոք չի հիշում (չհիշել), թե ե´րբ և ի´նչ պատճառով է առաջացել (առաջանալ) այդ լավ սովորույթտը:
Բ. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կար, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում էր, այլև պատժվում էր (պատժվում): Գյուղացիներից ո´վ էլ լիներ (լինել), եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվեր (բռնվել), կտուգանվփր (տուգանվել): Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք կար (լինել), որն արժանացել էր (արժանանալ) պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել էին (վարժվել) այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեին (չունենալ): Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց սկիզբ էր առել (սկիզբ առնել) և սերնդից սերունդ փոխանցվել էր (փոխանցվել): Ոչ ոք չէր հիշում (չհիշել), թե ե´րբ և ի´նչ պատճառով էր առաջացել (առաջանալ) այդ լավ սովորույթտը:

среда, 14 февраля 2018 г.

Պատմություն

Պապ Թագավոր(Անհատական աշխատանք)

ՊԱՊ ԹԱԳԱՎՈՐ
67713_254143991378893_1861883575_n
Գլուխ Առաջին-Պապ թագավորի գահակալումը
Ենթագլուխ    1-1 Պապի գահակալությանը նախորող տարիներ
1-2 Գահակալության շրջան
1-3 Ձիրավի ճակատամարտ
Գլուխ Երկրորդ- Պապի բարեփոխումները
Նախաբան
Ինչպես գիտենք Պապ թագավորը գահ բարձրացավ մի բարդ ժամանակահատվածում, երբ Հայաստանը գտնվում էր Պարսկաստանի և Հռոմի շրջափակման մեջ և յուրաքանչյուր վայրկյան ենթակա էր հարձակման: Թագավորը` Արշակ 2-րդը գտնվում էր գերության մեջ,թագուհին պաշարված էր Արտագերսում, սպարապետը մորթազերծ էր արված և դրված էր Անհուշ բերդում ` Արշակի առաջ,իսկ կաթողիկոս Ներսես Մեծը փոխանակ երկիրը առաջնորդելու, զբաղված էր եկեղեցիներ կառուցելով և նորոգելով: Պապ թագավորը գահ բարձրանալով իր առջև խնդիր է դնում ստեղծել այնպիսի պետություն, որը չպետք է կախում ունենար Հռոմից կամ Պարսկաստանից: Իսկ թե ինչքանով դա ստացվեց նրա մոտ կտեսնենք քիչ հետո:
Պապի գահակալությանը նախորող տարիներ  
368 թվականին Արշակի գերությունից և թագուհու անարգ սպանությունից հետո ծանր իրավիճակ էր ստեղծվել երկրում: Պարսիկները Վահանի և Մերուժանի գլխավորությամբ ավերում էին քաղաքները և շեները և ատրուշաններ կառուցում: Հայ նախարարները պառակտված էին երկու մասի`մի մասը հակված էր դեպի Հռոմ, իսկ մյուս մասն էլ պարսկամետ էր: Արտագերսի մոտ 11 հազար ընտիր զորքերով Փառանձեմ թագուհին փակվել և սպասում էր որդու վերադարձին, սակայն նրան բախտ չվիճակվեց տեսնել որդու հաղթական վերադարձը, որովհետև մինչ այդ պարսիկները մտան քաղաք և ավերեցին այն,իսկ թագուհուն անմարդկային խոշտանգումների ենթարկելով սպանեցին:  Այդ ժամանակ Պապը գտնվում էր Հռոմում, որտեղ մեկնել էր Վաղես կայսեր մոտ օգնական զորք տրամադրելու համար, որպեսզի կարողանար երկիրը փրկել պարսկական լծից: Պապը 369 թ. կեսերին (ըստ Մարկելինոսի) Հռոմի օգնական 10000-անոց զորաբանակով, մի քանի հայ նախարարների ուղեկցությամբ վերադարձավ Հայաստան: Նրա մուտքը Հայաստան շռնդալից էր. ամենուր Պապն իր փոքրաթիվ զորաբանակով հալածում ու կոտորում էր ոչ միայն պարսկական բանակները, այլև դավաճանած հայ նախարարներին: Սակայն սկզբնական շրջանում նա անհաջողության մատնվեց և պարսից բանակի հարվածների ներքո ստիպված էր նահանջել և ապաստանել Պոնտոսում` հռոմեական տիրապետության սահմաններում: Նա նույնիսկ մեկ տարի իր զինակիցների հետ փակված էր անտառում և սպասում էր իրադարձությունների զարգացմանը: Այնուամենայնիվ, դրսևորելով կամք ու վճռականություն`  նա կարճ ժամանակամիջոցում կարողացավ ազատագրել երկիրը և պարսկական բանակը վտարել Հայաստանից: Այս գործում նրա աջակիցն էր Վասակ Մամիկոնյանի որդի  սպարապետ Մուշեղ Մամիկոնյանը:
Պապի գահակալության շրջանը
Պապ թագավորը գահ է բարձրացել 370 թվականին: Նա Հայաստան է մտել Տետենտիոսի գլխավորած հռոմեացիների օգնությամբ և կարճ ժամանակամիջոցում ջախջախելով պարսիկներին, հաստատվում է գահին: Սպարապետ Մուշեղ Մանիկոնյանը զորքերի գլուխ անցած շրքում էր երկրում և երկրի սահմաններից դուրս շպրտում պարսիկներին: Նա քանդում է հայ դավաճանների և պարսիկների հիմնած մազդեզական ատրուշանները, իսկ մի շարք հայ դավաճաններ գտնում են իրենց արժանի պատիժը: Պապ թագավորը տիրանում է Կոգովիտ գավառի Դարույնք(ներկայիս Բայազետ)ամրոցում պահվող Արշակունյաց գանձերին: 370 թվականին Մուշեղը 40 հազարանոց զորքով մեկնում է դեպի երկրի հարավային սահմանը, որտեղից լուր էր ստացվել,թե Շապուհը մեծաքանակ զորքով արշավում է դեպի Մեծ Հայք: Մուշեղը հաղթում է, իսկ Շապուհը փաղչում է: Հայերի ձեռքն են ընկնում շատ պարսից մեծամեծեր,որոնք մահապատժի են ենթարկվում, արքունի կանանոցն ու գանձարանը: Մուշեղը մեծահոգաբար կանանոցը հետ է ուղարկում, որի պատճառով կոնֆլիկտի մեջ է մտնում Պապի հետ, սակայն այն շուտով հարթվում է: Սակայն Շապուհ Երկարակյացը հեշտ չի հանձնվում և մեծաքանակ զորք է ուղարկում Հայաստան: Պարսիկների հետ էին նաև Լեկաց Շերգիրը և Աղվանից Ուռնայրը :Վճռակն ճակատամարտը տեղի է ունենում 371 թվականին Ձիրավի Դաշտում Նպատ լեռան լանջին(ավելի մանրամասն` հաջորդ գլխում): Հայերը ճակատմարտում վստահ հաղթանակ են տանում և պարսկական զորքին վերջնականապես վտարում երկրից:
Ձիրավի ճակատամարտ
Ձիրավի ճակատամարտը տեղի է ունեցել 371 թվականին Աայրարատ նահանգի Բագրևանդ գավառի Նպատ լեռան հյուսիսային լանջին գտնվող Ձիրավի դաշտում պարսիկների և հայերի միջև: Մեծաքանակ պարսիկներին դիմագրավելու էին մոտ 90 հազար հայեր և մոտ 10 հազար հռոմեացիներ: Վերջիններս թերևս չէին կռվելու, քանի որ Վաղեսից հրամն էին ստացել միայն պաշտպանվել և հարձակման չդիմել(ըստ Ամիանոս Մարկելինոսի): Հայերին առաջնորդում էր Մուշեղ Մամիկոնյանը: Վերջինս Սպանդարատ Կամսարականին և Սմբատ Բագրատունուն ուղարկել էր հյուսիսից և հարավից դաշտը շրջապատող լեռների հետև,որ   հնարավորության դեպքում կարողանային անցնել պարսից զորքի թիկունք և միանալով իրար, օղակել թշնամուն: Սպարապետի կարգադրությամբ` ուժեղ զրահավորված նետավորներն ու նիզակավոր հեծելազորի մի մասը խմբվում էին կենտրոնում, որը գործելու էր իր` սպարապետի գլխավորությամբ: Նա մի հարյուրյակ երիտասարդների խումբ էր ուղարկել փղերին վնասազերծելու համար:
Մինչ պատերազմի սկսելը պարսիկները բանագնացներ են ուղարկում հայ թագավորին Մեհենդակ իշխանի գլխավորությամբ: Նրանք առաջարկում են հաշտություն կնքել պարսիկների հետ և հրաժարվեն Հռոմի հետ դաշինքից: Այս դեպքում Շապուհը Պապին կտա թագ և տարածքներ: Սակայն այդ առաջարկը մերժվում է:
Պատերազմը սկսելուց առաջ Մուշեղը քաջալերում է հայ զինվորներին.‹‹Իմ քաջեր և եղբայրնե’ր. ես ձեր դեմքերին նկատում եմ արդեն այնպիսի վճռականություն և ձեր աչքերում վրեժի այնպիսի զգացմունք, որ ավելորդ եմ համարում ասել, թե ինչպե’ս պիտի վարվենք թշնամու հետ… թշնամի, որի սրերի ծայրին դեռ չի չորացել մեր հարազատների արյունը…››
Պատերազմը սկսվեց: Երկու կողմից էլ առաջ եկան այրուձին: Հայերը առաջինը հասան գետին և անցան այն: Սկսվեց նետաձգություն, որի ընթացքում բանակների միջև տարածությունը փոքրանում էր: Սակայն հայերը չդիմանալով ճնշմանը, սկսում են նահանջել: Սակայն այդ նահանջը կեղծ էր: Պարսից զորքը ընկել էր ծուղակը: Հայ նետաձիքները դուրս գալով թաքստոցից, սկսեցին ուժգին նետահարել պարսիկներին: Այդ ժամանակ պարսից զորքի թիկունքում փղերը սկսեցին անկանոն շարժվել, կարծես ինչ-որ բան այն չէր նրանց հետ: Փղերը հայերի վրա գնալու փոխարեն, շարժվում էին դեպի պարսկական զորքը: Նրանք վերացնում էին այն ամենը, ինչ հանիպում էր ճանապարհին: Բանն այն է, որ հայ երիտասարները արել էին իրենց գործը: Նրանք կտրել էին փղերի ետևի ոտքերի ջղերը:
Այդ ժամանակ Կամսարականին և Բագրատունուն հաջողվեց անցնել պարսից թիկունք և դժվարությամբ օղակեց թշնամուն: Սակայն ավելի կատաղի կռիվ էր տեղի ունենում գետի մյուս կողմում:Թագավորը այլևս չդիմանալով նետվում է կռվի դաշտ: Դա մեծ խուճապ առաջացրեց Մուշեղի մոտ և նա թողնելով կռիվը անմիջապես նետվեց դեպի Պապը: Պարսիկ զինվորներից մեկը տեսնելով Պապի արտակարգ զրահավորումը հարձակվում է նրա վրա և այն է թուրը իջեցնում էր Պապի գլխին, երբ հայ զինվորներից մեկը կտրեց պարսիկի ձեռքը: Եվ ահա այդ պահին Մուշեղը հասավ նրան և դուրս բերեց կռվի դաշտից: Նա մի կերպ կարողացավ համոզել պապին դուրս գալ կռվի դաշտից, իսկ ինքը վերադարձավ կռվի դաշտ:
Պարսից զորքի թիկունքում տեսնելով Մերուժանին, Սմբատը մի ջոկատովսկսում է հետապնդել նրան: Մերուժանը հասկանալով բանը փախուստի է դիմում, սակայն կարճ ժամանակ հետո հայ զինվորները կարողանում են նրան գերեվարել: Սմբատ Բագրատունին որպես թագակապ ասպես Մերուժանին <<օծում է>> հայոց թագավոր շիկացած երկաթով: Այդպես էլ իրագործվում է դավաճանի մահապատիժը:
Գերի է ընկնում նաև Ուռնայրը, սակայն սպարապետը նրան ազատ է արձակում:
Պապի բարեփոխումները
Պապը բանակի թիվը հասցնում է մոտ 100 հազարի:Կարգի գցելով բանակը` Պապը մի շարք բարեփոխումներ իրականացրեց հայոց երկրում: Տեսնելով, որ հայ եկեղեցու տնտեսական հզորությունը մեծ հարված է հասցնում երկրին` նա խլեց եկեղեցու ունեցվածքի յոթ մասից հինգը` հօգուտ պետության և բանակի:Նա վերացնում է պտղին և տասնորդը: Պապը նաև փակել տվեց երկրի կուսանոցները, այրիանոցները և ստիպեց բոլոր աղջիկներին և կանանց ամուսնանալ երկրի բնակչությանը զարկ տալու համար:  Եկեղեցու տնտեսական հզորությունը թուլացնելով` ստիպեց  հոգևորականությանը աշխատել, մի մասին էլ անցնել պարտադիր ծառայության: Նախկին վանքապատկան հողերն արքան շնորհեց բանակում ծառայող ազնվականությանը: Նա նաև վերացրեց բնակչության` եկեղեցուն տրվող տասնորդն ու պսակի հարկը: Նա փակեց Ներսես կաթողիկոսի հիմնած միաբանություններն ու աղքատանոցները, որոնք քամում էին պետական գանձարանը և ապաստան էին ծառայում բազմաթիվ անբանների համար: Սա, իհարկե, չէր կարող չառաջացնել հոգևորականության զայրույթն ու չէր կարող շարունակական դավադրությունների տեղիք չտալ:
Պապը Սպանդարատ Կամսարականին է վերադարձնում հայրենի Շիրակ և Արշարունիք գավառները:
Պապը նաև ստիպում է բոլոր նախարարներին մշտական զորք տրամադրել արքունի զորքի համար, որի պատճառող նույնպես առաջանում է լարված իրադրություն թագավորի և նախարարների միջև:
Բանը հասավ նրան, որ հայ կղերական պատմիչներն արքային մեղադրեցին անգամ Ներսես Ա Պարթև կաթողիկոսի սպանության մեջ: Ճիշտ է, արքայի և կղերականության միջև լարվածություն կար, սակայն Պապի դիրքերն ու հեղինակությունն այնքան ամուր էին, որ թագավորն ուղղակի կաթողիկոսին սպանելու կարիքը չուներ:
Ներսեսի մահը առիթ դարձավ, որ երիտասարդ թագավորը նոր, դարակազմիկ փոփոխություն կատարեր հայոց կյանքում: Մինչ այդ հայոց կաթողիկոսներն օծվում էին հռոմեական Կեսարիայում` տեղի եպիսկոպոսի կողմից, և, բնականաբար, հայոց եկեղեցին կախման մեջ էր Կեսարիայի մետրոպոլիտից: Պապ թագավորը խախտեց այդ կարգն ու նորընծա կաթողիկոսին` Հուսիկին, օծել տվեց որպես ամենայն հայոց կաթողիկոս հենց Հայաստանում` դրանով իսկ անկախացնելով հայոց եկեղեցին օտար ազդեցությունից: Անգամ այս քայլը չսթափեցրեց ժամանակի հայ կղերական պատմիչներին, որոնք շարունակաբար սևացնում էին Պապի դիմագիծը: Պատմիչները թշնամանքով ընդունեցին Պապի այս քայլը ևս, քանզի նա դրանով Հայաստանում վերջ էր դնում ոչ հայկական ծագմամբ Լուսավորչի տան գերիշխանությանը հոգևոր կյանքում և կաթողիկոսական գահին էր բազմեցնում հին հայկական քրմական դասից Աղբիանոսի տոհմի ներկայացուցչին` ցանկանալով ազգայնացնել հայ եկեղեցին:
Պապ թագավորի այս քայլերը սոսկ հայաստանյան կյանքին չէին վերաբերում: Սրանով Պապը Հռոմին հստակ ազդարարեց, որ վարելու է անկախ քաղաքականություն, ինչը, իհարկե, չէր մտնում Հռոմի նկրտումների մեջ: Պատմիչներն ակնարկում են, որ անգամ Պարսկաստանի ահեղ տիրակալ Շապուհն էր Պապի բարեկամությունը որոնում և դաշինք առաջարկում` որպես դաշինքի հիմք առաջարկելով իր դստեր ձեռքը: Դա կլիներ արևելքում Հռոմի գերիշխանության վերջը: Եվ ահա հռոմեական նենգ դիվանագիտությունը գործի է անցնում: Պապին գերելու նպատակով Վաղես կայսրը, Հայաստանում հռոմեական բանակի հրամանատար Տերենտիանոսի խորհրդով, հրավիրում է Կիլիկիայի Տարսոն քաղաք: Պապը գնում է, սակայն դավադրության հոտն առնելով` իր 300 հոգանոց թիկնազորով կարողանում է խույս տալ: Դրանից հետո հայ-հռոմեական հարաբերություններն ավելի են սրվում: Պատմիչներն ակնարկում են, որ Պապն անգամ Հռոմի դեմ պահանջ է դնում հետ վերադարձնել իր տիրապետության տակ գտնվող Փոքր Հայքի հողերը:
Սակայն, ցավոք, հայոց արքայի ծրագրերը դատապարտված էին ձախողման: Երիտասարդ թագավորը խիզախ ու քաջ էր,  բայց և անփորձ: Փոխանակ Հայաստան վերադառնալուց հետո սրի քաշելու Հայաստանում գտնվող հռոմեական զորաբանակը` նա փորձեց բանակցություններ վարել Հռոմի հետ: Վաղեսը Պապի  դեմ դավադրության մեղքը գցեց Տերենտիանոսի վրա, նրան հետ կանչեց Հայաստանից և փոխարինեց Տրայանոսով, որն իր նախորդից տարբերվում էր, թերևս, ավելի առավել նենգությամբ ու խարդախությամբ:
Հռոմեական զորաբանակը Հայաստանից հանելու կապակցությամբ բանակցություններ վարելու նպատակով նա իր մոտ է հրավիրում հայոց երիտասարդ արքային: Պապը Տրայանոսի մոտ է գնում փոքր շքախմբով: Եվ նենգ հռոմեացին հյուրասիրության սեղանի շուրջ դավադրաբար հեղում է երիտասարդ արքայի արյունը:
Պապի սպանությունից հետո, Փավստոսի հավաստմամբ, հայոց նախարարները հավաքվում են և որոշում վրեժխնդիր չլինել թագավորից, այլ հնազանդ ծառայել հույներին, քանզի պարսիկները հեթանոս էին, և պատերազմել հույների դեմ, նշանակում էր դաշնակցել հեթանոս պարսիկների հետ: Կարծում եմ, այս որոշման մեջ պակաս կարևոր չէր նաև Պապի դավանանքը. ոչ քրիստոնյա, թեկուզև ազգանվեր ու հզոր պետականաստեղծ գործչի, թագավորի համար հայ նախարարներն ու հոգևորականությունը չպայքարեցին, այլ հլու-հնազանդ ընդունեցին հռոմեական դրածո Վարազդատ Արշակունուն: Ամեն դեպքում, հայ նախարարների և կրոնավորների կրավորական վերաբերմունքից պետք է ենթադրել, որ հայ հունասեր ազնվականությունն ու եկեղեցին նախապես տեղյակ էին դավին և այդ առումով համագործակցում էին հռոմեացիների հետ:
Պապի սպանությունից հետո, Փավստոսի հավաստմամբ, հայոց նախարարները հավաքվում են և որոշում վրեժխնդիր չլինել թագավորից, այլ հնազանդ ծառայել հույներին, քանզի պարսիկները հեթանոս էին, և պատերազմել հույների դեմ, նշանակում էր դաշնակցել հեթանոս պարսիկների հետ: Կարծում եմ, այս որոշման մեջ պակաս կարևոր չէր նաև Պապի դավանանքը. ոչ քրիստոնյա, թեկուզև ազգանվեր ու հզոր պետականաստեղծ գործչի, թագավորի համար հայ նախարարներն ու հոգևորականությունը չպայքարեցին, այլ հլու-հնազանդ ընդունեցին հռոմեական դրածո Վարազդատ Արշակունուն: Ամեն դեպքում, հայ նախարարների և կրոնավորների կրավորական վերաբերմունքից պետք է ենթադրել, որ հայ հունասեր ազնվականությունն ու եկեղեցին նախապես տեղյակ էին դավին և այդ առումով համագործակցում էին հռոմեացիների հետ:
Ամփոփում
Ես կարծում եմ, որ Պապը շատ կարևոր քայլ կատարեց առաջ հայոց անկախ պետականության կայացման մեջ: Նա իշխանության գալով Հռոմի օգնությամբ, կարողացավ կարճ ժամանակահատվածում կարողացավ անկախանալ Հռոմից և վարել անկախ քաղաքականություն: Նա միևնույն ժամանակ կարողացավ հարված հասցնել և´ Հռոմին ,և´ Պարսկաստանին: Նա անկախացրեց եկեղեցին Հռոմից և վերացրեց Պարսկաստանի բազմահազարանոց զորքերը: Չնայած այն ժամանակ այդ քայլը լավ չնդունվեց, դա հենց նրա վաստակն է, որ հիմա մեր եկեղեցին անկախ է մյուս եկեղեցիներից: Նա փակեց բոլոր կուսանոցները և այրիանոցները և ստիպեց բոլորին ամուսնանալ: Դրա շնորհիվ նա զարկ տվեց երկրի բնակչության աճին: Նա փակեց աղքատանոցները, որոնք քամում էին պետության բյուջեն: Նա ստիպեց հոգևորականությանը աշխատել և զինվորագրվել, որի շնորհիվ բանակի թիվը հասցրեց 100 հազարի:
Պապը իշխանության եկավ դժվարությամբ, սակայն շատ արագ սիրվեց ժողովրդի կողմից: Նա կրճատեց եկեղեցիների հողը, վերացրեց մի շարք հարկեր (պրղի, տասներորդ): Այսպիսով նա կարողացավ փոքրացնել եկեղեցու դերը պետական կառավարման հարցում:
Պապը փորձեց կանխել նախարարների կենտրոնախույս լինելը: Դրա համար նա բոլոր նախարարներից մշտական զորք պահանջեց: Այս քայլի համար նա արժանացավ նախարարների դժգոհությանը: Նա ուղղեց հոր քայլը և Սպանդարատ Կամսարականին վերադարձրեց հայրենի Շիրակ և Արշարունիք գավառները:
Այսպիսով Պապը լինելով հակասական պատմական դեմք և կառավարելով ընդամենը 4 տարի, նրան կարելի է համարել հայոց պատմության լավագույն թագավորներից մեկը, երե ոչ լավագույնը

Էկոլոգիա

Բուսական ռեսուրսների պահպանումն ու վերականգնումը
Բուսական ռեսուրսների դերը կենսոլորտում և մարդկանց կյանքի ու արտադրական գործունեության համար բացառիկ է: Այստեղից էլ դրանց պահպանության ու ռացիոնալ օգտագործմանառանձնահատուկ նշանակությունը:
 Բուսական ռեսուրսների պահպանության, ռացիոնալ օգտագործման ու վերականգնման ուղություններն ու կոնկրետ եղանակները բազմազան են: Բուսական ռեսուրսների պահպանության կարևորագույն ուղղությունը բույսերի բազբազանության՝ գենոֆոնդի պահպանումն է:
Գենոֆոնդը բուսատեսակների ժառանգական հատկանիշների ու հատկությունների ամբողջությունն է: Ամեն մի բուսատեսակ ունի իր ուրույն, միայն իրեն բնորոշ ժառանգական հատկությունները: Գենոֆոնդը կյանքի շարունակման անհրաժեշտ պայմանն է:
Ֆլորան շատ է տուժում բնակչության կողմից հատկապես դեկորատիվ, սննդային և դեղաբույսերի անկանոն հավաքից: Դրա հետևանքով բազմաթիվ բուսատեսակներ կամ ընդհանրապես ոչնչացել են, կամ դարձել են հազվադեպ հանդիպող: Բուսատեսակների պահպանության գործում կարևոր է դրանց հավաքի ճիշտ կազմակերպումն ու վերահսկումը:
Բուսականության պահպանմանն են ծառայում հատուկ պահպանվող տարածքները՝ արգելոցները, արգելավայրերը, ազգային պարկերը: Այն վայրում, որտեղ արգելված կամ սահմանապակված են է մարդու արտադրական գործունեությունը, բույսերն աճում, զարգանում ու բազմանում են առանց մարդածին գործոնների ազդեցության:
Բուսական ռեսուրսների պահպանման ու վերականգնման հիմնական ուղղություններն են
·         Գենոֆոնդի պահպանում
·         Հատուկ պահպանվող տարծքների առանձնացում
·         Բույսերի <<Կարմիր գրքի>> ստեղծում
·         Անտառային տնտեսության կազմակերպում
·         Անտառային հրդեհների դեմ պայքար
Միջազգային և առանձին պետությունների մակարդակով գենոֆոբդի պահպանմանը նպաստելու նպատակով կազմում են <<Կարմիր գրքեր>>, որոնք բազմակողմանի տեղեկություններ են պարունակում հազվադեպ և ոչնչացման վտանգի տակ գտնվող բուսատեսակների մասին:
Բնապահպանական միջոցառումների շարքում առանձնահատուկ կարևորություն ունի արոտավայրերի բուսածածկույթի պահպանումը: Արոտավայրերին մեծ վնաս է հասցնում թունաքիմիկատների ոչ ճիշտ կիրառումը: Թունաքիմիկատները օգտագործելով մոլախոտերի և վնասակար միջատների դեմ՝ մարդը հաճախ ոչնչացնում է նաև արժեքավոր բուսատեսակները, նպաստում է անցանկալի բուսատեսակների տարածմանը: Օրինակ ՀՀ-ում արոտավայրերի 10հա-ն միջին հաշվով կարող է կերակրել 6-7 գլուխ խոշոր անասուն:
Բնական կերային արոտավայրերի պահպանման ու ռացիոնալ օգտագործման գլխավոր միջոցը արոտային անասնապահության գիտական կազմակերպումն է: Դա նախատեսում է միջոցառումների մի ամբողջ համալիր: Նախապես հաշվվում է արոտվայրերի արդյունավետության մակարդակը և ըստ այդմ էլ որոշվում արածող կենդանիների թույլատրեկրի գլխաքանակը: Լավ արդյունք է տալիս արտոաշրջանառությունը: Ընդարձակ արոտավայրերը բաժանումեն տեղամասերի, որոնք հերթափոխով արածեցվում են: Մի տեղամասի արածեցման օրերին, մյուս տեղամասում բուսածածկը հասցնում է վերականգնվել՝ խտանալ ու փարթամանալ:
Աշխարհի մի շարք զարգացած երկրներում կատարվում է բնական կերային հանդակների մակերեսային կամ արմատական բարելավում՝ հարստացվում քիմիական պարարտանյութերով, ոչնչացնում են  մոլախոտերն ու վնասատու բույսերը, միջատներին, մաքրում քարերը, չորացնում ճահիճները, կատարում արհեստական ոռոգում, լրացուցիչ ցանք և այլ միջոցառումներ: Այդ ամենի շնորհիվ բնական կերհանդակները կուլտուրացվում են:

понедельник, 12 февраля 2018 г.

գրականություն

             

ՔԱՌՅԱԿՆԵՐ

  1. Հե՜յ ագահ մարդ, հե՜յ անհոգ մարդ…
Հեյ ագահ մարդ, հեյ անհոգ մարդ, միտքըդ երկար, լյանքըդ կարճ
Քանի քանիսն անցան քեզ պես, քեզնից առաջ, քո առաջ.
Ինչ են տարել նըրանք կյանքից, թե ինչ տանես դու քեզ հետ,
Խաղաղ անցիր, ուրախ անցիր երկու օրվան էս ճամփեդ:

2.Էս է, որ կա… Ճիշտ ես ասում. թասըդ բե՛ր
— Էս է, որ կա… Ճիշտ ես ասում. թասըդ բե՛ր։
Էս էլ կերթա` հանց երազում, թասըդ բե՛ր։
Կյանքն հոսում է տիեզերքում զընգալեն,
Մեկն ապրում է, մյուսն ըսպասում. թասըդ բե՛ր։
3. Արևելքի եդեմներին իջավ պայծառ իրիկուն,
Արևելքի եդեմներին իջավ պայծառ իրիկուն,
Հեքիաթական պալատներում ըսպասում են իմ հոգուն.
Ի՜նչ եմ շինում էս ցեխերում, աղմուկի մեջ վայրենի…
Ա՜խ, թե նորից գըտնեմ ճամփան, դեպի էնտե՜ղ, դեպի տո՜ւն…
4. Ազատ օրը, ազատ սերը, ամեն բարիք իր ձեռքին
Ազատ օրը, ազատ սերը, ամեն բարիք իր ձեռքին,
Տանջում, տանջվում, որոնում է, ու դժբախտ է նա կըրկին.
Է՜յ անխելք մարդ, ե՜րբ տի թողնես ապրողն ապրի սրտալի,
Ե՞րբ տի ապրես ու վայելես Էս աշխարքը շեն ու լի։
5. Ես շնչում եմ միշտ կենդանի Աստծու շունչը ամենուր
Ես շնչում եմ միշտ կենդանի Աստծու շունչը ամենուր,
Ես լսում եմ Նրա անլուռ կանչն ու հունչը ամենուր.
Վեհացնում է ու վերացնում ամենալուր իմ հոգին
Տիեզերքի խոր մեղեդին ու մրմունջը ամենուր:
Ամեն անգամ Քո տվածից երբ մի բան ես Դու տանում,
Ամեն անգամ, երբ նայում եմ, թե ի՜նչքան է դեռ մնում,
Զարմանում եմ, թե` ո՛վ Շռայլ, ի՜նչքան շատ ես տվել ինձ,
Ի՜նչքան շատ եմ դեռ Քեզ տալու, որ միանանք մենք նորից:
6.Հազար տարով, հազար դարով առաջ թե ետ, ի՜նչ կա որ
Հազար տարով, հազար դարով առաջ թե ետ, ի՜նչ կա որ.
Ես եղել եմ, կա՜մ, կըլինեմ հար ու հավետ, ի՜նչ կա որ,
Հազար էսպէս ձևեր փոխեմ, ձևը խաղ է անցավոր,
Ես միշտ հոգի, տիեզերքի մեծ հոգու հետ, ի՜նչ կա որ։

                         


    Տերնդեզ

Հայաստանի շատ վայրերում Տրնդեզը համարվել է հայկական դիցաբանության`ռազմի  աստված Վահագնի տոնը: Հայոց տոմարում նրա անունով է կոչվել 27-րդ օրը: Տրնդեզի ժամանակ կրակի  բոցերի վրայով  թռչելով քո մեջ է մտնում Վահագնի ուժը, հաջողությունը և անպարտելիությունը: Զենքի տաքացրած ծայրով լավաշ կամ գաթա էին օծում, իսկ նորապսակների համար վարդի չոր թերթիկներ կամ վարդի յուղ: Մեկ այլ կարծիքով Տրնդեզի հրավառությունը կապված է Տիրի կամ Միհր աստծո հետ: Տիրը գրի և արվեստի պաշտպանն է, իսկ Միհրը կրակի ու լույսի: Տոնի նպատակն էր կրակի միջոցով ազդել սառնամանիքների վրա և ուժեղացնել արևի ջերմությունը: Հենց այդ օրվանից եղանակը սկսում էր տաքանալ:

Վահան Տերյան

ԱՆԾԱՆՈԹ ԱՂՋԿԱՆ

Լույսն էր մեռնում, օրը մթնում.
Մութը տնից տուն էր մտնում.
Ես տեսա քեզ իմ ճամփի մոտ,
Իմ մտերի՛մ, իմ անծանո՛թ։
Աղբյուրն անուշ հեքիաթի պես
Իր լույս երգով ժպտում էր մեզ.
Դու մոտեցար մեղմ, համրաքայլ,
Որպես քնքուշ իրիկվա փայլ։
Անակնկալ բախտի նըման,
Հայտնվեցիր պայծառ-անձայն.
Անջատվեցինք համր ու հանդարտ,
Կյանքի ճամփին մի ակնթա՜րթ...

ՀՐԱԺԵՇՏ

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Լուռ ու տխուր,
Հեզ գունատվող աստղի նըման։
Ես գնում եմ տրտում-մենակ,
Անժամանակ
Ծաղկից ընկած թերթի նըման։
Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Սրտակըտուր
Լացըդ պահած իմ հայացքից։
Ես գնում եմ լուռ անտրտում,
Բայց իմ սրտում
Ցավ է անվերջ, մահո՜ւ կսկիծ...

ԿԱՐՈՏ

Իմ անվերջ ճամփի տանջանքից հոգնած՝
Ես ննջել էի ոսկեղեն արտում.
Ու ճչաց սիրտըս վայելքից անկարծ
— Թվաց որ մեկը կանչում է տրտում...
Եվ ես արթնացա խնդության ցավից .—
Գիշերվա հովն էր լալիս դաշտերում,
Մութ հեռաստանն էր դժկամ նայում ինձ,
Մենակությունն էր քարի պես լռում...
Վերլուծություն
Այս բնաստեղծությունը շատ խորիմաստ է: Ա-յն արտահայտում է հեղինակի դրությունը:
Նրա վիշտը, կարոտը:

ՀՈՐՍ


Սիրո քարոզիչ, այսօր ես նորից
Քեզ եմ որոնում անզուսպ կարոտով,
Հայտնվիր դու ինձ խաղաղ, անթախիծ,
Ամոքիր սիրտս քո անհուն սիրով:
Ցույց տուր ինձ այսօր քո դեմքը ներող,
Տանջանքի ահեղ շղթայի ներքո,
Որպես լուսազարդ երկինքն ոսկեշող,
Որպես գուգուրող հիասքանչ արև:
Հույսերըս կրկին հեռացան ինձնից,
Կյանքի թախիծն է գրկել ինձ այսօր,
Ես քեզ եմ դիմում այս ցուրտ աշխարհից,
Ես քեզ եմ բերում հույզերս բոլոր:
Օ, հայտնվիր խաղաղ ու սիրող,
Ամոքիր սիրտս քո անմար սիրով…

ԷԼԵԳԻԱ


Մեռնում է օրը։ Իջավ թափանցիկ
Մութի մանվածը դաշտերի վրա.
Խաղաղ-անչար է, պայծառ գեղեցիկ,
Անտրտունջ նինջը մահացող օրվա...
Պարզ ջրի վրա եղեգը հանդարտ
Անդողդոջ կանգնած էլ չի շշնջում,
Լռին խոկում են երկինք, գետ ու արտ,
Եվ ոչ մի շարժում, ու ոչ մի հնչյուն...
Ես կանգնած եմ լուռ, անչար է հոգիս,
Թախիծս խաղաղ անուրջի նման.
Էլ չեմ անիծում ցավերը կյանքիս,
Էլ չեմ տրտնջում վիճակիս ունայն...

ԵՐԳ


Կուրծքը հեւ առած, հավքից թեւ առած,— ե՞րբ կըգա նա.
Իմ սրտում սառած այս աշունը թաց — ե՞րբ կըգնա նա։
Իմ թախծոտ հոգին, ցավըս անմեկին կամոքե՞ նա,
Իմ հիվանդ կրծքին, իմ արնոտ վերքին կըմոտենա՞...
Իմ թախծոտ հոգին, ցավըս անմեկին կամոքե՞ նա,
Որ սիրտս ցաված, հոգիս բեզարած հանգստանա։

ՑՆՈՐՔ


Նա ուներ խորունկ երկնագույն աչքեր,
Քնքուշ ու տրտում, որպես իրիկուն.
Նա մի անծանոթ երկրի աղջիկ էր,
Որ աղոթքի պես ապրեց իմ հոգում։
Նրա ժպիտը մեղմ էր ու դողդոջ,
Որպես լուսնյակի ժպիտը տխուր.
Նա չուներ խոցող թովչանքը կնոջ.—
Նա մոտենում էր որպես քաղցր քույր...
Իմ հուշերի մեջ ամենից պայծառ,
Իմ լքված սրտի լուսե հանգրվան,
Քո՛ւյր իմ, դու չըկաս, քո՛ւյր իմ դու մեռար,
Ու քեզ հետ հոգուս լույսերը մեռան...

ՎԻՀԻ ԵԶԵՐՔԻՆ


Ունկնդիր եղա հողմի խենթ երգին,
— Անամոք ցավի սրտմաշո՜ւկ նվագ.
Կանգնած եմ մռայլ վիհի եզերքին,
— Տրտում է հոգիս, հիվանդ ու մենակ...
Անվերջ մի ցավ է իմ սիրտը ճնշում,
— Ես մոռացել եմ արեւի ուղին.
Անուրջ օրերի լույսը չեմ հիշում,
— Ինձ ո՞վ է մատնել այս մառախուղին...
Ունկնդիր եղա հողմի խենթ երգին.
— Ես էլ եմ ուզում հեկեկալ անհագ.
Կանգնած եմ մռայլ վիհի եզերքին,
— Տրտում է հոգիս, հիվանդ ու մենակ...

ԱՂՈԹՔ


Քո պայծառ գահի անհաս բարձունքից
Սի՛ մերժիր սրտիս աղոթքը անբիծ ...
ՍԱՖՈ
Ես ընկա անդունդները խավար,
— Իմ ցնո՛րք, նորից քեզ եմ կանչում.
Մոռացա ուղիներըս պայծառ,
Իմ սրտում դառը մութն է շնչում։
Դու անմութ աշխարհում ես ապրում,
Հիշի՛ր դու խավարում տանջվողին,
Քո սրտում արևներ են վառվում,
Արևիր սև կլանքիս մութ ուղին։
Հավիտյան ինձ քո սերն է այրում,
Դու լուսե՜ղ ... Ինձ խավարն է ճնշում։
Ես մեռնում եմ այս մութ վիհերում...
Հեռավո՛ր, քեզնից չեմ տրտնջում...

ՇԻՐԱԿԻ ԴԱՇՏԵՐԻՑ


Աստղերն են ժպտում լուսեղեն նազով,
Խաղաղ դաշտերը մութն է համբուրում.
— Ես կախարդված եմ միշտ նույն երազով,
Միշտ նույն ցնորքն է իմ սիրտը այրում։
Մոտեցած երկնից աստղերը պայծառ
Ժպտում են խաղաղ քո աչքերի պես.—
— Իմ լքված սրտի կարոտը անծայր
Ամեն ինչի մեջ որոնում է քեզ...